Yürüyüş Hakkında İlginç Gerçekler

Yürüyüş yapmak biz insanoğlunun milyonlarca yıldır gerçekleştirdiği bir eylemdir. İlk zamanlarda bunu eşya taşımak, daha etkin enerji kullanmak gibi sebeplerle yapmış olsak da ilerleyen zaman içinde sıcak iklimlere ulaşmak, seyahat etmek, haber taşımak, arkadaşlarımızı ziyaret etmek, spor, sağlıklı yaşam, kilo vermek veya sadece kafamızdaki sorunlardan uzaklaşmak gibi bir çok farklı sebeple yürümeye devam ediyoruz.

En son ne zaman yürüyerek ulaşım sağlamayı düşündünüz? Evden işe veya okula yürüyerek mi yoksa her modern çağ insanı gibi araçla mı gidiyorsunuz? Modern dediğimiz mega-şehirlerin yapısı ise bizlere yürümeyi her geçen gün daha da yabancılaştırıyor. Trafik düzenlemesi, apartmanlar, alış veriş merkezleri ve hatta okullar bile insanların daha az yürüyüş yapmasına sebep olacak şekilde tasarlanmakta. Durum böyle olunca aşırı gelişmiş ülkelerde (Bkz. ABD) insanlar sanki bir çift ayakları olduğunu unutmuş gibi yaşamaya alışıyorlar. Bu da beraberinde fiziksel ve ruhsal sorunları getiriyor.

Biraz yürüyerek seyahate dikkat çekmek için, biraz kayıtlı kaynak olsun diye ve biraz da çok hoşuma giden bir araştırmayı sizlerle paylaşmak için “Yürüyüş Hakkında İlginç Gerçekler“i belli konu başlıkları altında topladım. Umarım hoşunuza gidecektir.

Türkiye’deki yürüyüşle ilgili istatistikler için TUİK sitesinde ve Google efendide araştırma yapmama rağmen herhangi bir veriye rastlamadım. Bu sebeple yazıda Amerika temelinde istatistikler kullanılmıştır.

Yürümenin Gelişimi

– Bilim insanları yürümenin ilk olarak su altında yaşayan ve hava-soluyan “zıplayan” balıklardan ileri geldiğine inanırlar. (g)

– İnsanlar 3 – 6 milyon yıldır iki ayak üzerinde yürümekteler. Bilim insanları bunun eşyaları daha kolay taşımak ve enerjiyi daha etkin kullanmak için geliştiğine inanmaktalar. (f)

– Tavuk, güvercin, turna, bıldırcın ve 27 kuş familyasından en az 8 tanesi yürürken başlarını sallarlar. Araştırmacılar bu hareketin dengeye yardımcı olduğunu, derinlik algısı sağladığını ve görüşlerini keskinleştirdiğini düşünmekteler. (r)

– Çoğu bebek 13 aylıkken yürümeye başlar. Aceleci olanlar 9-10 aylıkken ve tembel olanlar ise 15-16 aylıkken yürümeye başlayabilir. (h)

– Gençler yaşlılara göre önemli ölçüde daha çok yürüyüş yaparlar. 15 yaşındaki gençler 40-64 yaş grubuna göre neredeyse iki kat daha çok yürüyüş yaparlar. ( Sırasıyla % 15,2 ve % 7,8) (i)

– İngilizce’de yürümek aynı zamanda dolaşmak (ambulation) olarak da bilinir. Yürüyüş (walk) kelimesi Eski İngilizce’de etrafta dolanmak (wealcan) veya yuvarlanmak, dolaşmak (to roll)’dan köken alır. (h)

– Louvin Katolik Üniversitesi’nde yapılan araştırmaya göre kadınların cinsel geçmişleri, özellikle düzenli vajinal orgazm yaşayanların, yürüyüş şeklinden anlaşılabilmektedir. (b)

– Araştırmalar gösteriyor ki erkeklerin yürüyüş şekilleri de cinsel yönelimlerini ortaya çıkarabiliyor. Eşcinsel yönelimli erkekler yürürken kalçalarını hafifçe sallama eğilimindedir. (d)

– Yürümeyi başaran ilk robotun 6 ayağı vardı. Teknoloji ilerledikçe günümüzde iki ayak üstünde yürüyen robotlar yapılmaktadır. Yine de robotlar bir insan kadar zarif yürümekten oldukça uzaklar. (m)

Sayılarla Yürüyüş

– Ortalama yürüme hızı saatte 5 kilometredir. (h)

– Sıcak taş veya közlenmiş kömür üzerinde çıplak ayakla yapılan ateş yürüyüşü, Hint Yarımadası, Çin, Fiji adaları, Yeni Zelanda gibi farklı bölgelerde dinsel törenlerde süregelen bir gelenektir. Antik Yunan ve Hindistan’da da yapıldığı bilinmektedir. Ateş yürüyüşü aynı zamanda iyi bir hasat almak için veya yürüyüşü yapan kişinin ruhunu temizlemek için etkili olduğuna inanılan bir eylemdir. (k)

– Şehirdeki ortalama bir blok yaklaşık 200 adım mesafeye sahiptir. (s)

– 20 dakikalık veya kabaca 2,000 adımlık bir yürüyüş yaklaşık 1,5 km mesafeyi kapsar. (s)

– Standart bir çift tenis ayakkabısı ile yaklaşık 800 kilometre yürüyebilirsiniz. (c) Balkan ülkelerinde yaptığım yürüyerek seyahat sırasında KEEN marka ayakkabım ile 1100 km yol yürüdüm. Evet ayakkabılar halen sağlam ve hayır KEEN bana sponsor olmadı 🙂

– Dünya’nın çevresi yaklaşık 40.075 km ve ortalama yürüyüş hızı ise yaklaşık 4 km’dir. Bir insanın Dünya’nın çevresini yürümesi için hiç durmadan 417 gün yürümesi gerekir. (h)

– Dünya çevresindeki en uzun yürüyüş eski bir neon-tabelası satıcısı olan Jean Beliveau tarafından yapılmıştır. 64 ülke geçerek toplam 75.000 km (evet yetmiş beş bin kilometre) yol yürümüştür. Bu yolculuk Jean’ın 11 senesini almıştır. (l)

İlginizi Çekebilir: Yürüyerek Dünya turu yapan seyyahlar

– 4 km / saat hızla 1 ışık yılını yürümek yaklaşık 270 milyon yıl sürer. Evrenin şu anda bulunan en hızlı hava aracı, NASA’nın hipersonik hızlı jeti olan Mach 9.68 X-43 ile bir ışık yılı seyahat etmek için 95,000 yıla ihtiyacınız vardır. 9.4605284 × 10¹² (9,46 trilyon) kilometredir. (c)

– Japonlar günde ortalama 7,168 adım atarlar.

– Amerika Birleşik Devleri sanayileşmiş ülkeler arasında en az yürüyendir. Avusturalyalılar günde ortalama 9,695 adım atarlar. (ideal olduğu düşünülen 10,000 adıma oldukça yakın), Japonlar 7168, İsviçreliler 9650 ve Amerikalılar ise sadece 5117 adım atarlar. (o)

Sağlık İçin Yürüyüş Yapmak

– Tempolu yürüyüşler vücuttaki yağı azaltır, tansiyonu düşürür ve iyi kolestrolü yükseltir.(h)

– Yürüyüş yapmak kalp krizi, tip 2 diabet ve hatta kemik kırılması gibi riskleri azaltmakta yardımcı olur. Bunlara ek olarak, tempolu yürüyüş stresi ve depresyon seviyesini azaltır ve kanserli hastalarda hayatta kalma oranını yükseltmede yardımcı olur. (q)

– Araştırmalar gösteriyor ki insan omurgası iki ayak üzerinde dikey yürümeye uygun yapıya sahip değildir. Bu sebeple modern insanlar sırt ağrıları, disk kayması, kireçlenme ve daha bir çok sorunla karşılaşırlar. (e)

– 80 kiloluk bir adam 4 kilometrelik yürüyüşte ortalama 270 kalori yakar. 90 kiloluk bir adam 300 kalori ve 100 kiloluk bir adam ise 318 kalori yakar. Bir insan yürüyerek veya koşarak hemen hemen aynı miktarda kalori yakar. Koşmak sadece gideceğiniz yere daha hızlı varmanızı sağlar. (g)

– 15 dakikada tempolu bir şekilde 1,5 kilometre yürümek aynı mesafeyi 8,5 dakikada koşmakla eşdeğer kalori yakar. (i)

– 480 kaloriye sahip Big Mac’i yakmak için ortalama 1 saat 45 dakika yürümek gereklidir. (a)

– Bir parça M&M bonibonu yakmak için bir insanın futbol sahası mesafesinde yürümesi gerekir. (g) Her şeye rağmen M&M olmadan yürümeyin derim. Yollardaki en büyük keyif kaynağı 🙂

– Ortalama bir insanın büyük boy kola, patates kızartması ve Big Mac’i yakması için 7 saat yürümesi gerekmektedir. (a)

– Uzmanlar günde 6,000 adım yürümenin sağlık yönünden faydalı olduğunu ve kilo vermek için de günde 10,000 adım yürünmesi gerektiğini söylerler. (q)

– Kilo vermek için yürümek istiyorsanız izlemeniz gereken en iyi yöntem uzun, hafif tempolu (maksimum kalp ritminin %60-65’i temposunda 40 dakikalık) yürüyüşler yapmaktır. Daha kısa ve hızlı yürüyüşler (maksimum kalp ritminin %75-85’i temposuda 20-25 dakikalık) ise kalp ve akciğerleri güçlendirmek için gereklidir. (h)

– Konuyla ilgili yapılan 2000 araştırma sonucuna göre günde en az yarım saat ve haftada en az 3 gün yapılan düzenli yürüyüşler sağlık harcamalarında yıllık 330 $ azalmaya sebep olmaktadır. (s)

– Bir Amish erkeği günde ortalama 18,425 adım atar. Amish kadınları ise 14,196 adım. Sıradan bir Amerikalı yetişkin ise günde yaklaşık 4,000 adım atar. Genel nüfusun %31’inin obez olduğu bir ülkede Amish’lerin sadece % 4’ü obezdir. (o)

– Uyurgezerlik tıp dilinde somnambulizm olarak adlandırılır. (Latincede sonmus “uyumak” + ambulare “yürümek” anlamındadır) Dünya nüfusunun yaklaşık %18’i somnambulizm derdi çekmektedir. (n)

– Yürüyen bir insanın ölüm riski araba sürene göre 36 kat daha fazladır. Uçakla seyahat edenlere göre ise ölüm riski 300 kat fazladır. (p) En kolay seyahat şekli olan yürümek aynı zamanda en tehlikeli seyahatlerden birisidir.

– Amerikalılar’ın % 50’inden daha azı sağlık veya fayda sağlamak için yeterli egzersiz yapmaktadır. Hareketsizlik Amerika’daki önlenebilir ölüm sebepleri arasında tütünden sonra ikinci sıradadır. (i)

– Günde 1,5 km yürüyüş yapan emeklilerin ölüm oranı, günde 3 kilometre yürüyenlere göre neredeyse 2 kat fazladır. (i)

– Araştırmalara göre haftada en az 1,5 saat yürüyen kadınların kavramsal, zihinsel fonksiyonları haftada 40 dakikadan daha az yürüyenlere göre önemli derecede yüksektir. (s)

– Yürüyüş yapmak osteoporozu önlemeye yardımcı olur. Araştırmalar gösteriyor ki her gün ortalama 1,5 km yürüyen postmenopozal (menopoz sonrası) kadınların vücut – kemik yoğunluğu daha az yürüyenlere göre fazladır. (s)

– Yürümek hem göğüs hem de kalın bağırsak kanseri riskini azaltır. (s)

– 68 kiloluk bir kadının 240 kalorilik bir lokmayı yakması için saatte 6,5 km hızla 48 dakika yürümesi gerekir. Yaklaşık 4,8 km yola eşittir. (g)

Spor Olsun Diye Yürümek

– Resmi olarak iki tür yürüyüş vardır: 1) Güçlü yürüyüş (veya hızlı yürüyüş) ve yarış yürüyüşü. Güçlü (hızlı) yürüyüş eğlence amacıyla yapılan bir spor olmasına rağmen yarış yürüyüşü kurallar dahilinde yapılan Olimpik bir spordur. (m)

– Bir spor dalı olan Yürüme 90 yıldan uzunca bir süredir Olimpik spor olarak kabul edilir. Yürüme yarışı 1,5 km ile 150 km arasında değişen mesafelerde yapılır. Tabii ki Olimpiyatlar’da pek popüler bir spor olduğu söylenemez. (j)

– Uzmanlar yürüyüş ayakkabısı satın alırken, o anda rahat olan ayakkabıyı almanızı öneriyor. Zamanla ayaklar alışır, ayakkabı açılır diye bir olay yok. Gün içinde ayaklar şişer, bu sebeple yürüyüş ayakkabısı alırken gün sonunda, ayakların en büyük olduğu vakit, denediğiniz ayakkabının rahat olması önemlidir. (h)

– Yürüyüş ve koşmak arasındaki en belirgin fark ayakların yere basma süreleridir. Yürüyüş esnasında herhangi bi anda en az bir ayak yerle temas eder ve bu, koşu sırasındaki temastan daha uzundur. Koşu sırasında ayakların yerle teması yürüyüşten daha az olur. İlginçtir fakat koşu sırasında her iki ayağın da yerle temas etmediği bir zaman aralığı da vardır. (h)

– Amerika Birleşik Devletleri’nde en popüler egzersiz yürüyüş yapmaktır. (i)

– Saatte 5 km’den daha hızlı yapılan yürüyüşlerde daha çok kalori yakmaya sebep olan “kişinin adım mesafesi” doğal olarak artar. Aslında araştırmalara göre en yüksek efor seviyesinde oksijen tüketimi yarış yürüyüşçülerinde koşuculara göre biraz daha az olmaktadır. (m)

Modern Dünya’da Yürümek

– En modern edebiyat teorisyenleri yürümek ve yazmak arasında bir bağ olduğuna inanırlar. Michel de Certeau’nun gözlemlediği gibi, “Yazmak kendimize ait bir Dünya yaratmanın bir yoludur, yürümek ise diğeri” (m)

– Modern trafik mühendisliği için yayalar sadece “yaya direnci” veya “araç gecikmesi” olarak tanımlıdır.  Araştırmacılara göre yürümek modern hayat için bir kayıptır. Kültürel bir aktivite olarak yürümekten uzaklaştıkça vücut, dünya ve hayal gücü arasındaki kadim ve bilge ilişkide de azalma olmaktadır. (o)

– Amerika’da yapılan seyahatlerin % 40’ı sadece 1,5 kilometreden az olsa da seyahatlerin % 10’undan daha azı yürüyerek veya bisikletle yapılmaktadır. (i)

– Amerika Ulusal Seyahat Araştırması’nın 2009’daki raporuna göre her yıl ülke çapında 42 milyar yürüyerek seyahat yapılmakta. Amerikalılar’ın senelik toplam seyahat sayıları 288 milyar civarındadır. Yürüyerek seyahat, yapılan tüm seyahatler arasında kabaca % 10,9 gibi bir orana sahiptir. (i)

– Amerikalılar seyahatlerinin % 6’sından daha azını yürüyerek yapıyor olsalar da trafikte yaşanan can kayıplarının % 13’ü yayaları kapsamaktadır. (i)

– Orta-Atlantik eyaletleri % 15.8 ile en yüksek yürüyerek seyahat oranına sahiptir. Orta- Güneydoğu eyaletlerinde yürüyerek seyahat oranı sadece % 6 civarındadır. (i)

– 1970’li yıllarda çocukların % 66’ı okula yürüyerek giderdi. Bugün bu oran ne yazık ki % 13 civarındadır. (i)

* Kaynaklar

a “15 Horrifying Reasons to Never Let Anyone You Love Near a McDonald’s.” Bins Corner. Aralık 26, 2012.

b “A Woman’s Walk and Her Sexual History.” AskMen. Aralık 26, 2012.

c Cheng, Jessica. “How Long Would it Take to Walk a Light-Year.” Popular Science. Ağustos 26, 2008.

d Dahl, Melissa. “Gay or Straight? Watch His Walk.” NBC News. Eylül 13, 2007.

e Dunham, Will. “Footprints Show Human Ancestor with Modern Stride.” Şubat 26, 2009.

f Dye, Lee. “Human Evolution: Why Did Our Ancestors First Walk Upright?” ABC News. Mart 28, 2012.

g “Exercise to Burn Off a Hamburger.” Roundorama. Şubat 23, 2011.

h Galloway, Jeff. 2005. Walking: The Complete Book. New York, NY: Meyer & Meyer Verlag.

i “General Pedestrian Statistics.” WalkingInfo. Aralık 26, 2012.

j Guinto, Joseph. “Golden Boy.” American Way. Ocak 20, 2012.

k “History of Firewalking.” Firewalking.com. Ocak 20, 2012.

l Johanson, Mark. “Canadian Man Walks around the World in 11 Years.” International Business Times. Ekim 18, 2011.

m Nicholson, Geoff. 2008. The Lost Art of Walking: The History, Science, and Literature of Pedestrianism. New York, NY: Riverhead Books.

n “Sleepwalking Disorder Facts.” Insomnia. Aralık 26, 2012.

o Vanderbilt, Tom. “The Crisis in American Walking: How We Got Off the Pedestrian Path.” Slate. Nisan 10, 2012.

p “Walking Facts.” America Walks. Aralık 26, 2012.

q Weil, Richard, MEd, CED. “Walking.” MedicineNet. Aralık 26, 2012.

r “Why Do Pigeons Bob Their Heads When They Walk?” Everyday Mysteries: Fun Facts from the Library of Congress. Ekim 2010.

s “Why Walk: Fun Facts.” Gaiamlife. Accessed: Aralık 26, 2012.

– Fact Retriever sitesinden alınmıştır.